W tegorocznej edycji konkursu stypendialnego L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki zostały wyróżnione naukowczynie z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Gdańskiego. 

Stypendia habilitacyjne otrzymały:

dr Aleksandra Rutkowska z Zakładu Anatomii i Neurobiologii, zastępczyni kierownika badań Centrum Chorób Mózgu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

dr Magdalena Zdrowowicz-Żamojć z Katedry Chemii Fizycznej Uniwersytetu Gdańskiego

Program L'Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki, którego organizatorem jest L’Oréal Polska w partnerstwie z Polskim Komitetem do spraw UNESCO, Ministerstwem Edukacji i Nauki, Polską Akademią Nauk oraz UN Global Compact Network Poland jest prowadzony w Polsce od 2001 r.

Będąc przewodniczącą Jury tego konkursu od 2006 r. z przyjemnością obserwuję jak z roku na rok coraz więcej młodych, utalentowanych badaczek ma odwagę walczyć o swój sukces w nauce. Celem Programu jest promowanie ich osiągnięć naukowych, zachęcanie do kontynuacji prac, zmierzających do rozwoju nauki oraz udzielanie wsparcia finansowego - mówi prof. Ewa Łojkowska z Uniwersytetu Gdańskiego, prezeska Klubu Kobiet Uczelni Fahrenheita.

Podczas tegorocznej edycji odnotowano rekordową liczbę aplikacji. Było ich łącznie dwieście siedemdziesiąt cztery. Do konkursu o stypendium magistranckie przystąpiły 23 młode badaczki, do konkursu o stypendium doktoranckie 117 naukowczyń, a w konkursie o stypendium habilitacyjne rywalizowały 134 aplikantki. W konkursie co roku przyznawane jest jedno stypendium magistranckie, dwa doktoranckie i trzy habilitacyjne.

W pierwszej edycji programu - zainicjowanego przez prof. Annę Podhajską, jedną z współtwórców powstania MWB UG i GUMed, prodziekankę tego Wydziału w latach 1993-1996, oraz Marię Majdrowicz, dyrektorkę programu naukowego L’Oréal - aplikacje złożyły 42 kandydatki. W tym roku było ich 6,5 razy więcej i ponad trzynastokrotnie zwiększyła się w tych latach liczba ubiegających się o stypendium habilitacyjne.

Na gali wręczenia stypendiów, która odbyła się w Art Box Experience w Fabryce Norblina w Warszawie, obecni byli: prof. dr hab. Michał Markuszewski, prorektor ds. nauki GUMed; prof. dr hab. Wiesław Laskowski, prorektor ds.  badań naukowych UG; dr hab. Beata Grobelna, prof. UG, dziekan Wydziału Chemii UG; dr hab. Ewelina Król, prof. UG, dziekan MWB UG i GUMed (laureatka stypendium dla Kobiet i nauki w roku 2019) oraz bezpośredni przełożeni laureatek: prof. dr hab. Bartosz Karaszewski, kierownik Katedry Neurologii GUMed i prof. dr hab. Janusz Rak, kierownik Katedry Chemii Fizycznej WB UG. 

Sylwetki laureatek

Tytuł osiągnięcia naukowego dr Aleksandry Rutkowskiej to „Opracowywanie metod stymulacji potencjału regeneracyjnego mieliny w ośrodkowym układzie nerwowym”. Dr Aleksandra Rutkowska bada układ nerwowy, a zwłaszcza możliwości poznawcze i procesy zachodzące w mózgu. Układ nerwowy porównuje do skomplikowanej układanki, której każdy kolejny odkryty fragment pozwala na lepsze zrozumienie całego obrazu. Najbardziej fascynują ją zdolności mózgu do odbudowy i samonaprawy, adaptowania się do zmiennych warunków, reagowania na bodźce z niezwykłą precyzją oraz jego wyjątkowa plastyczność. W pracy naukowej dr Aleksandra Rutkowska skupia się na badaniu mechanizmów uszkodzenia mieliny, poszukiwaniu strategii zapobiegania jej uszkodzeniom oraz odbudowy - szczególnie w kontekście stwardnienia rozsianego, najczęstszej przyczyny nieurazowej niepełnosprawności neurologicznej u młodych dorosłych. Do uszkodzenia osłonki mielinowej dochodzi w przebiegu przewlekłych chorób neurodegeneracyjnych, m.in. takich, jak: stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona, ale również w konsekwencji nagłych zdarzeń takich, jak udar. Utrata osłonki mielinowej powoduje szereg objawów neurologicznych: problemy z równowagą, zaburzenia poznawcze czy upośledzenie funkcji mięśniowych. Badania dr Aleksandry Rutkowskiej skupione są na analizie funkcji szeregu receptorów i kanałów, które mogą mieć kluczowe znaczenie w procesie odbudowy osłonki włókien nerwowych (mieliny), izolującej aksony oraz umożliwiającej szybkie i skuteczne przesyłanie impulsów nerwowych. W tym miejscu pozwolę sobie ją zacytować: „Celem moich badań jest opracowanie terapii stymulującej odbudowę osłonek mielinowych neuronów u ludzi. Dotychczasowe osiągnięcia naukowe i sukcesy zawodowe pozwalają mi aktywnie kontynuować prace i rozwijać nowe kierunki zainteresowań badawczych.”

Tytuł osiągnięcia naukowego dr Magdaleny Zdrowowicz-Żamojć to: „Radiouwrażliwianie poprzez skojarzone działanie modyfikowanych nukleozydów i inhibitorów naprawy DNA w celu poprawy skuteczności radioterapii”. Dr Magdalena Zdrowowicz-Żamojć prowadzi badania w obszarze chemii radiacyjnej i radiobiologii. Jej praca skupiona jest wokół radioterapii. Radioterapia to metoda leczenia za pomocą promieniowania jonizującego, która ściśle łączy się z onkologią kliniczną. Obok chemioterapii i chirurgii onkologicznej, jest obecnie jedną z najskuteczniejszych metod walki z nowotworami. W swojej pracy dowodzi, że radioterapia powinna być skojarzona z użyciem radiosensybilizatorów, tj. związków chemicznych, które uwrażliwiają komórki nowotworowe na działanie promieniowania jonizującego. Stąd w centrum jej zainteresowań znalazły się modyfikowane nukleozydy, które wykazują te cechy. Nukleozydy są organicznymi związkami chemicznymi, szczególnie istotnymi w procesach regeneracji komórkowej – w ogóle. Analiza zmian, jakie zachodzą w skomplikowanych procesach na poziomie DNA cząsteczki, następnie weryfikacja ich aktywności na poziomie komórkowym – to najważniejsze elementy pracy badawczej dr Magdaleny Zdrowowicz-Żamojć.   Również w jej przypadku pozwolę sobie na przywołanie słów, które wypowiedziała po otrzymaniu nagrody: „Na co dzień realizuję się w wielu rolach życiowych, ale – od kiedy pamiętam – chciałam być naukowczynią. Zawsze interesowało mnie pogranicze chemii i biologii. Złożoność układów biologicznych jest wyjątkowa, a zarazem niedostępna dla chemii. Z drugiej strony to techniki chemiczne dają ogromne możliwości badawcze i pozwalają na poznanie mechanizmu zjawisk na poziomie molekularnym, a także umożliwiają projektowanie i syntezę nowych związków o aktywności biologicznej.”